Varis Nedir?
Varisli damarlar çoğunlukla bacaklarda meydana gelen damar genişlemeleridir. Mavi ve koyu mor renkte olup genellikle cilt üzerinden bakıldığında net bir şekilde görülebilen şiş ve bükülmüş damarlara varis ismi verilmektedir. Kılcal, orta ve kalın varisler olarak 3 gruba ayrılırlar. Kılcal varisler insanları çoğunlukla kozmetik anlamda rahatsız etmektedir. Orta ve kalın varisler genellikle ağrı, kramp ve sızlama gibi şikayetlere sebep olurlar. Bazı varis hastalarının ise hiçbir şikayeti olmayabilir.
Varis Neden ve Nasıl Oluşur?
Toplardamar kapakçıkları herhangi bir sebepten hasar görüp kanı tam olarak pompalayamadıklarında bir kısmı geri kaçan kan göllenerek damarların genişlemesine ve böylece varislerin oluşmasına sebep olur.
Bazı durumlar varislerin oluşmasını tetikleyebilir. Bunlar;
Hareketsiz Yaşam Tarzı
Tek başına etken olma ihtimali zayıftır. Bacaklar daha aşağıdan gelen kirli kanı adım attıkça kasların kasılarak yaptığı hareketle kalp gibi yukarı doğru pompalar. Hareketsiz bir şekilde ayakta durmayı gerektiren berberlik, cerrahlık, öğretmenlik gibi mesleklerde bacaklar pompa görevini yapamadığından varislere daha sık rastlanmaktadır. Meslek dışında ayrıca daha çok dinlenmeyi seven, yürümeyen, saatlerce televizyon izleyen bireylerde varis oluşma ihtimali daha yüksektir.
Kadınlarda Erkeklere Göre Daha Fazla Görülür
Kadınlarda varis görülme sıklığı erkeklerden 5 kat daha fazladır bunun nedenleri;
– Kadının doğasında olan östrojen
– Doğum kontrolü amacıyla alınan östrojen
– Hamilelik süresince bacaklardan dönen damarlara uygulanan basınç
– Doğum eylemi anında uygulanan yüksek basınçtır.
– Çok sayıda doğum
Ailesel Yatkınlık
Annesinde yada babasında varis olan bir kişide en sık varis sebebi olan kapakçık bozukluğu görülme ihtimali %95’tir. Kapakçık bozukluğu diğer varis sebepleriyle birleşince varis ortaya çıkar. Ailesinde varis olan bir kişide varis görülme ihtimali %70’tir.
İlerleyen Yaş
Yıllar geçtikçe bütün dokular yıpranarak sağlamlığını yitirir, yaşın getirdiği hareketsizlikte eklendiğinde varis görülme sıklığı artar. 70 yaşında bir kadında kalın veya ince varis görülme ihtimali %100’e yakındır.
Aşırı Kilolu Olmak
Aşırı kilo toplar damar kanının geri dönüşünü güçleştirdiğinden kilolu insanlarda varis daha sık görülmektedir. Cilt altı yağ dokusunun fazla olması sebebiyle daha zor teşhis edilir.
Kabızlık
Kronik kabızlık her gün ıkınarak bacakların toplar damarlarına uygulanan basıncı artırır. Uygulanan basınç damar duvarını zamanla zayıflatarak varis oluşumuna sebep olabilir
İlaç Kullanımı
Doğum kontrolü ve menopozda uygulanan hormon tedavisinde kullanılan östrojenin damar duvarında oluşturduğu zayıflama varise sebep olabilir.
Doğuştan Varis
Primer varis te denir sebebi çok açık olmamakla birlikte daha çok damar duvarının elastikiyetinin azalması, toplar damarı basınçtan koruyan kapakçıkların yokluğu veya yetersizliği sebep olarak gösterilir. Primer varisler daha çok diz ve daha aşağıda oluşur.
Derin Toplar Damar Tıkanması
Bacaklar daha aşağıdan gelen kirli kanı adım attıkça kasların kasılarak yaptığı hareketle kalp gibi yukarı doğru pompalar. Bu pompa görevini kasların arasındaki derin toplar damarlar aracılığıyla yapar. Derin toplar damarlar tıkandığında kanı taşıma görevi yüzeysel toplar damarlara geçer. Yüzeysel toplar damarların akım miktarı arttığı için genişleyerek varis olarak karşımıza çıkar. Bu tür varisler kesinlikle tedavi edilmemelidir. Yanlışlıkla yüzeysel varisler tedavi edilecek olursa kanın geri dönebileceği damar kalmadığı için ileri derecede ödem (şişlik) gelişebildiği gibi bacak tümüyle çürüyüp kesilmesi gerekebilir.
Kılcal Damarlar Nedir?
Yine varis gibi değerlendirilen normalde varis olmayan kılcal damarlar (telanjektazi) genellikle bacaklarda oluşur. Ama vücudun her yerinde de oluşabilir. Daha çok yüz ve bacaklardaki oluşan bu kılcal damarlar insanları psikolojik olarak ileri derecede rahatsız etmektedir. Oluşum sebebi bilinmemekle beraber hormonlar (daha çok kadınlık hormonları) suçlanmaktadır. Doğum kontrol ilaçlarının artırdığı da yazılmaktadır. Bizim gözlemimizde bu doğrultudadır. Deride bulunan normalde gözükmeyen kılcal damarların görünür hale gelmesidir. Tedavi edilmelidir. Tedavisinde skleroterapi, lazer ve radyo frekans kullanılabilir. Bu konuda bir sürü krem tarif edilmekte oysa bunları tedavi ettiğini ben 37 yıllık hekimlik hayatımda henüz gözlemlemedim.
Varis Tedavisi Mümkün Bir Hastalıktır
Sorunun kaynağı ne olursa olsun mutlaka tedavi edilmesi gereken ve ameliyatsız yöntemlerle 10 dakika gibi kısa bir sürede tedavi edilebilen bir hastalıktır. Bunun için ücretsiz muayene imkanı sunan IDEA Varis Tedavi Merkezi İstanbul, Ankara, Bursa ve İzmir’de hizmet vermektedir. Alanında tecrübeli kalp damar cerrahi uzmanlarının görev yaptığı klinikleri mutlaka randevu alarak ziyaret edebilirsiniz.
Kaynak:
1- Op. Dr. Orhan COŞKUN – Varis neden olur – https://www.ideatip.net/varis-nedir-varis-neden-olur
2- Papadakis MA, et al., eds. Varicose veins. In: Current Medical Diagnosis & Treatment 2022. 61st ed. McGraw Hill; 2022. https://accessmedicine.mhmedical.com. Accessed Nov. 17, 2021.
3- Varicose veins. National Heart, Lung, and Blood Institute. https://www.nhlbi.nih.gov/health-topics/varicose-veins. Accessed Dec. 6, 2021.
4- AskMayoExpert. Varicose veins (adult). Mayo Clinic; 2021.
5- Varicose veins and spider veins. Office on Women’s Health. https://www.womenshealth.gov/a-z-topics/varicose-veins-and-spider-veins. Accessed Nov. 17, 2021.
